Zagrożenia i negatywne aspekty proponowanych zmian traktatowych w UE
Zagrożenia i negatywne aspekty proponowanych zmian traktatowych w UE – dokument sporządzony przez pracowników Biura Posła Do PE Anny Zalewskiej.
Procedura
Lista proponowanych zmian w traktach obejmuje 267 pozycji. Najważniejsze dotyczą zniesienia zasady jednomyślności podczas głosowań i przeniesienie kompetencji podatkowej na poziom Unii Europejskiej.
To jest zabieranie naszemu państwu uprawnień do prowadzenia własnej polityki zagranicznej, obronnej, energetycznej, zarządzania granicami, polityki fiskalnej, podatkowej, rodzinnej i szeroko pojętej polityki społecznej, zdrowotnej – czyli tych uprawnień, które są fundamentalne dla suwerennego państwa.
Poprzez likwidację prawa weta i przyznanie nowych kompetencji Unii Europejskiej państwa takie jak Polska po prostu zostaną podporządkowane państwom Europy Zachodniej.
Jeżeli Parlament Europejski je uchwali, to nadal będą musiały zostać zaakceptowane przez wszystkie państwa członkowskie:
• Jednomyślna aprobata aktualnych propozycji zmian traktatowych jest obecnie mało prawdopodobna, z uwagi na wyrażany publicznie sprzeciw 13 krajów
• Do zablokowania zmian traktatowych wystarczy sprzeciw nawet jednego państwa członkowskiego. W przypadku Polski wyrażenie zgody na zmiany traktatów wymagałaby uzyskania większości 2/3 głosów w obu izbach parlamentu.
Dalsze kroki procedury rewizyjnej traktatów
Decyzja Komitetu AFCO nie stanowi jeszcze formalnego rozpoczęciaprocedury zmiany traktatów. Komitet jako ciało pomocnicze Parlamentu Europejskiego nie ma prawa inicjatywy prawodawczej. W najbliższym czasie poprawki zaproponowane przez Komitet będą przedmiotem debaty na sesji plenarnej Parlamentu Europejskiego. Do tego czasu projekt rezolucji będzie mógł jeszcze ulegać zmianom.
Dopiero gdy Parlament Europejski ustali ostateczną treść poprawek i przyjmie je w formie rezolucji, nastąpi formalne zainicjowanie zwykłej procedury rewizyjnej traktatów uregulowanej w art. 48 ust. 2-5 Traktatu o Unii Europejskiej. Samo przyjęcie rezolucji przez Parlament Europejski jest jednak wysoce prawdopodobne, zważywszy, że przygotowali go eurodeputowani najliczniejszych frakcji parlamentarnych, które razem dysponują absolutną większością (Europejskiej Partii Ludowej, Socjalistów i Demokratów, „Odnowić Europę” i Zielonych).
Drugim etapem procedury rewizyjnej będzie przekazanie rezolucji PE Radzie Unii Europejskiej (złożonej z właściwych ministrów poszczególnych państw członkowskich). Rada UE przekaże tę rezolucję Radzie Europejskiej (złożonej z szefów państw i rządów) oraz notyfikuje ją parlamentom narodowym.
Trzecim etapem procedury będzie podjęcie przez Radę Europejską decyzji zwykłą większością głosów o zwołaniu konwentu złożonego z przedstawicieli parlamentów narodowych, szefów państw i rządów, Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej.
Jeśli Rada Europejska zwoła konwent, to będzie musiał on dokonać wstępnej oceny merytorycznej poprawek zgłoszonych przez Parlament Europejski, a następnie – w drodze konsensusu – przyjąć zalecenie dla konferencji międzyrządowej. Wymóg konsensusu oznacza, że decyzja o przyjęciu zalecenia powinna zostać przyjęta za wspólnym porozumieniem wszystkich państw, bez przeprowadzania głosowania. Alternatywnie Rada Europejska może samodzielnie ustalić takie zalecenie bez zwoływania konwentu, ale na taki ruch musi uzyskać zgodę Parlamentu Europejskiego.
Następnie przewodniczący Rady UE zwołuje konferencję międzyrządową. To jest najważniejszy etap procedury rewizyjnej. To wtedy przedstawiciele rządów państw członkowskich dyskutują i wypracowują ostateczną treść poprawek traktatowych, które mogą przyjąć jedynie w drodze konsensusu. Na końcu tego etapu służby prawne Rady UE i Komisji dokonują legislacyjnej redakcji tekstu poprawek w formie traktatów rewizyjnych. Potem nie można już dokonywać żadnych zmian w treści poprawek.
Ostatnim etapem procedury jest ratyfikacja nowych traktatów przez wszystkie państwa członkowskie zgodnie z ich konstytucyjnymi wymaganiami. W przypadku Polski ratyfikacji takich traktatów mógłby dokonać Prezydent RP po uzyskaniu uprzedniej zgody parlamentu. Ponieważ proponowane poprawki przewidywałyby znaczące poszerzenie kompetencji Unii Europejskiej, taka zgoda musiałaby zostać wyrażona odrębnie przez Sejm i Senat, w każdym przypadku większością 2/3 głosów (art. 90 ust. 2 Konstytucji RP). Alternatywnie zgoda na taką ratyfikację mogłaby zostać wyrażona w drodze referendum (art. 90 ust. 3 Konstytucji).
Możliwości zablokowania zmian traktatów
Z powyższego wynika, że zmiana traktatów unijnych jest niemożliwa bez aprobaty wszystkich państw członkowskich. Jedno państwo byłoby w stanie zablokować jakiekolwiek zmiany na etapie:
1) ustalania przez konwent zalecenia dla konferencji międzyrządowej;
2) przyjmowania ostatecznej wersji poprawek przez konferencję międzyrządową;
3) ratyfikacji ostatecznej wersji traktatów rewizyjnych.
Zagrożenia
Zmiany traktatów UE stworzą różne zagrożenia dla poszczególnych krajów członkowskich w zależności od charakteru tych zmian. Oto niektóre z nich:
1. Utrata suwerenności: Część zmian naruszy suwerenność krajów członkowskich, ograniczając ich autonomię w kwestiach decyzyjnych. Kraje utracą kontrolę nad własnymi sprawami w wyniku większej centralizacji czy też wzmocnienia roli instytucji UE.
Osłabienie suwerenności państw członkowskich. Eliminacja zasady jednomyślności w głosowaniach w Radzie UE w wielu obszarach oznaczałaby, że poszczególne państwa członkowskie nie będą mogły blokować decyzji, które nie odpowiadają ich interesom. To może doprowadzić do sytuacji, w której państwa członkowskie będą zmuszone do akceptowania działań UE, które są dla nich niekorzystne.
o Przykładowo, obecnie państwa członkowskie mogą blokować decyzje w sprawie polityki migracyjnej, jeśli nie są z nimi zgodne. Jeśli zasada jednomyślności zostanie zniesiona w tym obszarze, to decyzje o polityce migracyjnej będą podejmowane większością kwalifikowaną. To oznacza, że państwa członkowskie, które są przeciwne liberalizacji polityki migracyjnej, mogą zostać zmuszone do akceptowania decyzji, które są dla nich niekorzystne.
2. Zwiększenie roli instytucji unijnych i zmniejszenie roli parlamentów narodowych: Zmiany traktatowe przewidują zwiększenie uprawnień Parlamentu Europejskiego, ale jednocześnie ograniczenie roli parlamentów narodowych. To może doprowadzić do sytuacji, w której decyzje o istotnych kwestiach będą podejmowane przez instytucje unijne bez udziału lub z ograniczonym udziałem parlamentów narodowych.
o Przykładowo, obecnie parlamenty narodowe mają prawo veta w sprawie decyzji o przyjęciu nowego członka do UE. Jeśli zasada ta zostanie zniesiona, to decyzje o przyjęciu nowego członka do UE będą podejmowane przez Radę UE większością kwalifikowaną. To oznacza, że parlamenty narodowe nie będą miały wpływu na decyzje w tej sprawie.
o Innym przykładem jest polityka wewnętrzna i zewnętrzna UE. Obecnie parlamenty narodowe mają prawo do informacji i konsultacji w sprawie tych polityk. Jeśli zakres tych uprawnień zostanie ograniczony, to parlamenty narodowe będą miały mniej wpływu na decyzje w tych obszarach.
3. Nierówności w korzyściach i kosztach: Niektóre zmiany doprowadzą do nierówności w korzyściach i kosztach. Kraje o różnych poziomach rozwoju gospodarczego czy strukturach społecznych mogą odczuć te zmiany w inny sposób.
4. Ryzyko destabilizacji gospodarczej: Nieprzemyślane zmiany w traktatach, szczególnie w obszarze regulacji gospodarczych i finansowych, doprowadzą do niepewności rynkowej i destabilizacji gospodarczej w poszczególnych krajach.
o Obecnie państwa członkowskie mogą blokować decyzje w sprawie budżetu UE, jeśli nie są z nimi zgodne. Jeśli zasada jednomyślności zostanie zniesiona w tym obszarze, to decyzje o budżecie UE będą podejmowane większością kwalifikowaną. To oznacza, że państwa członkowskie, które są przeciwne zwiększeniu budżetu UE, mogą zostać zmuszone do akceptowania decyzji, które są dla nich niekorzystne.
5. Podziały polityczne: Kontrowersyjne zmiany doprowadzą do podziałów politycznych wewnątrz krajów członkowskich, tworząc napięcia między różnymi grupami społecznymi i politycznymi.
6. Zmiana równowagi władzy: Zmiany w traktatach zmienią równowagę władzy między instytucjami UE a państwami członkowskimi, co wpłynie na sposób podejmowania decyzji i implementacji polityk.
7. Reakcje społeczne: Część zmian wywoła negatywne reakcje społeczne, prowadząc do protestów, niezadowolenia czy wzrostu eurosceptycyzmu w niektórych krajach.
8. Utrudnienie dokonywania zmian w traktatach: Proponowane zmiany traktatowe utrudniają dokonywanie dalszych zmian w traktatach. To może doprowadzić do sytuacji, w której Unia Europejska stanie się mniej elastyczna i mniej zdolna do adaptacji do zmieniających się warunków. Obecnie, aby dokonać zmiany w traktatach UE, konieczne jest jednomyślne zgody wszystkich państw członkowskich. Jeśli zasada jednomyślności zostanie zniesiona, to zmiany w traktatach będzie można wprowadzać większością kwalifikowaną. To może utrudnić państwom członkowskim, które sprzeciwiają się zmianom, blokowanie ich wprowadzenia.
9. Inne zagrożenia: Oprócz wymienionych powyżej zagrożeń, proponowane zmiany traktatowe mogą prowadzić do innych negatywnych konsekwencji, takich jak:
o Zwiększenie biurokracji i kosztów działania UE.
o Osłabienie demokracji w UE.
o Zmniejszenie przejrzystości działania UE.
Oprócz tych ogólnych zagrożeń, proponowane zmiany traktatowe mogą również prowadzić do konkretnych zmian, które mogą osłabić demokrację w UE.
Na przykład:
o zmiany w procedurze głosowania nad przyjęciem nowego członka do
UE mogą ułatwić przyjęcie nowych członków, którzy nie spełniają
wszystkich wymogów demokratycznych;
o zmiany w procedurach dotyczących budżetu UE mogą utrudnić
kontrolę nad wydatkami UE przez parlamenty narodowe;
o a zmiany w procedurach dotyczących polityki wewnętrznej i
zewnętrznej UE mogą ograniczyć możliwości obywateli wpływania na
te polityki.
Waluta Euro
Jedną z proponowanych zmian traktatowych jest przyjęcie waluty euro przez wszystkie kraje członkowskie.
Uczynienie tego przez Polskę może mieć szereg negatywnych skutków, w tym:
• Osłabienie konkurencyjności polskiej gospodarki: Euro jest silną walutą, co doprowadzi do wzrostu cen polskich towarów i usług na rynkach międzynarodowych. To utrudni polskim firmom konkurowanie z firmami z innych krajów UE, używających już euro. Importowane do Polski towary będą droższe. To będzie prowadzić do wzrostu inflacji i pogorszenia sytuacji materialnej polskich gospodarstw domowych.
• Zmniejszenie suwerenności gospodarczej Polski: Przyjęcie euro oznaczałoby, że Polska straciłaby kontrolę nad swoją polityką monetarną. To oznacza, że Polska nie będzie mogła samodzielnie decydować o wysokości stóp procentowych, co może mieć negatywny wpływ na rozwój polskiej gospodarki.
• Zwiększenie ryzyka finansowych dla polskiej gospodarki: W przypadku kryzysu gospodarczego w strefie euro, Polska będzie bardziej narażona na jego skutki. To może prowadzić do wzrostu bezrobocia, spadku gospodarczego i zwiększenia zadłużenia publicznego.
• Zwiększone koszty kredytów dla polskich firm i gospodarstw domowych: W przypadku kryzysu gospodarczego w strefie euro, Europejski Bank Centralny może podwyższyć stopy procentowe. To z kolei prowadzić będzie do wzrostu kosztów kredytów dla polskich firm i gospodarstw domowych, co utrudni im finansowanie inwestycji i zakupów.
• Zwiększone ryzyko walutowe dla polskich firm eksportujących: W przypadku spadku wartości euro, polskie firmy eksportujące będą tracić na wartości swoich przychodów. To będzie skutkować zmniejszeniem ich zysków i trudnościami finansowymi.
Członkostwo w Unii Gospodarczo-Walutowej, niesie wiele niebezpieczeństw dla gospodarek. Do najistotniejszych kosztów oraz zagrożeń, wynikających z procesu integracji walutowej, należą:
• utrata autonomiczności polityki pieniężnej;
• utrata nominalnego kursu walutowego, funkcjonującego jako mechanizm dostosowawczy;
• możliwość przyjęcia nieoptymalnego kursu konwersji;
• pogorszenie konkurencyjności gospodarki Polski;
• różnice inflacyjne w obrębie Unii Monetarnej;
• potencjalny wzrost cen na rynku aktywów;
• niebezpieczeństwo niewypełnienia wszystkich kryteriów zbieżności;
• efekt cenowy z tytułu wprowadzenia do obrotu gotówkowego nowej waluty.
Proponowany zakres zmian traktatowych i tryb ich wdrożenia
Zniesienie zasady jednomyślności w unijnych głosowaniach:
Zmiana dotychczasowych reguł odniesie się do takich obszarów:
• wspólna polityka zagraniczna i polityka bezpieczeństwa,
• przyjęcie nowych państw do UE,
• harmonizacja krajowych przepisów w dziedzinie podatków pośrednich,
• finanse UE (zasoby własne, wieloletnie ramy finansowe),
• harmonizacja krajowych przepisów w dziedzinie zabezpieczenia społecznego i ochrony socjalnej.
Kompetencje UE
Unia Europejska dysponuje kompetencjami wyłącznymi oraz niewyłącznymi. Kompetencje wyłączne to obszary, w których UE może samodzielnie stanowić prawo i przyjmować wiążące akty prawne. Obecnie
Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) przewiduje pięć takich obszarów (art. 3):
• unia celna,
• ustanawianie reguł konkurencji niezbędnych do funkcjonowania rynku wewnętrznego,
• polityka pieniężna dla krajów strefy euro,
• zachowanie morskich zasobów biologicznych w ramach wspólnej polityki rybołówstwa,
• wspólna polityka handlowa.
Natomiast kompetencje dzielone oznaczają, że stanowić prawo i przyjmować wiążące akty prawne mogą zarówno UE, jak i państwa członkowskie. Kompetencje te dotyczą następujących obszarów (art. 4 TFUE):
• rynek wewnętrzny,
• polityka społeczna – ale jedynie w odniesieniu do aspektów wyraźnie określonych w Traktacie,
• spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna (polityka regionalna),
• rolnictwo i rybołówstwo (z wyjątkiem zachowania morskich zasobów biologicznych),
• środowisko,
• ochrona konsumentów,
• transport,
• sieci transeuropejskie,
• energia,
• przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości,
• wspólne problemy bezpieczeństwa w zakresie zdrowia publicznego (jedynie w aspektach wyraźnie określonych w TFUE),
• badania, rozwój technologiczny i przestrzeń kosmiczna,
• współpraca na rzecz rozwoju,
• pomoc humanitarna.
Propozycje zmian w zakresie kompetencji
W czerwcu 2022 roku Parlament Europejski, w tej samej dyrektywie wzywającej do zmiany traktatów, zawnioskował również o kilka zmian dotyczących dostosowania kompetencji przyznanych Unii.
Zmiany mają dotyczyć szczególnie:
• zdrowia i transgranicznych zagrożeń dla zdrowia,
• realizacji unii energetycznej w oparciu o efektywność energetyczną i odnawialne źródła energii opracowanej zgodnie z międzynarodowymi porozumieniami w sprawie łagodzenia zmiany klimatu,
• obronności,
• unijnej polityki społecznej i gospodarczej.
Poniżej propozycje poszczególnych komisji PE w zakresie zmian w kompetencjach, które już są znane.
Leśnictwo
W styczniu 2023 roku swoją opinię przedłożyła Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (ENVI), w której zaproponowała uczynienie z leśnictwa kolejnej kompetencji dzielonej. Zostałoby ono umieszczone obok rolnictwa i rybołówstwa.
Edukacja
Komisja Kultury i Edukacji domaga się ogólnej zmiany polegającej na wprowadzeniu kompetencji dzielonych w dziedzinie edukacji.
Prawa kobiet i równouprawnienie
Komisja Praw Kobiet i Równouprawnienia zaproponowała, aby kompetencję dzieloną dotyczącą wspólnych problemów bezpieczeństwa w zakresie zdrowia publicznego rozszerzyć o problemy dotyczące zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego, w szczególności kobiet i dziewcząt.
Pełen zapis kompetencji miałby brzmieć następująco: „Wspólne problemy bezpieczeństwa w zakresie zdrowia publicznego, ochrona i poprawa zdrowia i dobrostanu ludzi, w tym powszechny i pełen dostęp do zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz praw w tym zakresie, w szczególności, ale nie wyłącznie,
dla kobiet i dziewcząt”.
Wolność seksualna
Podobną zmianę zasugerowała Komisja Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych. Jej przedstawiciele proponują, by zapis dotyczący problemów wspólnego bezpieczeństwa brzmiał następująco: „Wspólne kwestie bezpieczeństwa w dziedzinie zdrowia publicznego oraz ochrony zdrowia ludzkiego, w tym zdrowia i praw seksualnych i reprodukcyjnych”.
Energetyka
Działania w zakresie bezpieczeństwa energetycznego są podejmowane przez Unię w ramach polityki związanej z bezpieczeństwem wewnętrznym, które stanowi kompetencję dzieloną. W rezolucji PE zapowiedziano zmianę dotyczącą kompetencji w zakresie unii energetycznej. W rekomendacjach Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii nie ma jednak żadnych szczegółowych rozwiązań.
Propozycje zmian w sprawie jednomyślności
Proponowane zmiany Komisja Zatrudnienia i Spraw Socjalnych nie zaproponowała zmian w zakresie kompetencji dotyczących polityki społecznej. Europosłowie chcieliby natomiast zwiększenia liczby obszarów polityki społecznej, w sprawie których decyzja jest podejmowana większością kwalifikowaną zamiast zasady jednomyślności. Obecnie decyzje w sprawach związanych z polityką społeczną wymagają zgody wszystkich państw.
Według propozycji, większość kwalifikowana powinna zostać wprowadzona w szczególności do głosowań dotyczących:
• niedyskryminacji,
• ochrony socjalnej pracowników,
• przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu, ochrony pracowników, których umowy o pracę zostały rozwiązane,
• reprezentacji i zbiorowej obrony interesów pracowników i pracodawców,
• warunków zatrudnienia obywateli państw trzecich przebywających legalnie w UE.
Polityka finansowa
Swoją opinię na temat zmian traktatów wydała również Komisja Budżetowa. Europosłowie zwrócili uwagę, że przepisy dotyczące podatków, a także finansów (w tym budżetu) UE również powinny być przyjmowane
jednomyślnie. W tym przypadku jest jednak sposób umożliwiający ominięcie tego wymogu. W art. 312 ust. 2 TFUE przewidziano klauzulę pomostową, zgodnie z którą Rada Europejska może jednomyślnie przyjąć decyzję upoważniającą Radę UE do przyjęcia wieloletnich ram finansowych większością kwalifikowaną.
Komisja Budżetowa wezwała do częstszego korzystania z tej klauzuli. Chodzi o usprawnienie procesów decyzyjnych dotyczących polityki budżetowej. Przykładem sytuacji, która utrudniała ten proces, były groźby ze strony Polski i Węgier dotyczące zablokowania unijnego budżetu w 2020 roku. Polska sprzeciwiała się powiązaniu wypłat z budżetu Unii Europejskiej z przestrzeganiem zasady praworządności.
W rekomendacjach nie ma natomiast mowy o całkowitym odejściu od zasady jednomyślności w przypadku głosowań nad budżetem.
Polityka bezpieczeństwa
Od 2009 roku w UE funkcjonuje Wspólna polityka bezpieczeństwa i obrony (WPZiB). W jej ramach państwa członkowskie mogą wspólnie:
• rozwiązywać konflikty i kryzysy,
• chronić Unię i jej obywateli
• oraz utrwalać pokój i bezpieczeństwo międzynarodowe.
Zgodnie z art. 42 ust. 4 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) decyzje dotyczące WPZiB są przyjmowane przez Radę UE jednomyślnie. W rezolucji PE nie pojawiła się rekomendacja odejścia od zasady jednomyślności w zakresie polityki bezpieczeństwa, a Podkomisja Bezpieczeństwa i Obrony nie wydała jeszcze swojej opinii.
Istnieje jednak propozycja Niemiec, dotycząca całkowitej likwidacji prawa weta. Do sprawy odniosło się polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych, które nie zgadza się na rezygnację z głosowania jednomyślnego w odniesieniu do polityki bezpieczeństwa. W specjalnym oświadczeniu napisano:
„W związku z pojawiającymi się w sferze politycznej propozycjami wprowadzenia procedury podejmowania decyzji w drodze głosowania większością kwalifikowaną w kwestiach dotyczących polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii Europejskiej polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych potwierdza stanowisko, jakie w tej sprawie przedstawił niedawno w polskim parlamencie minister spraw zagranicznych Zbigniew Rau: polska polityka w Unii Europejskiej będzie zmierzać – w celu zachowania wolności państw członkowskich – do zdecydowanej obrony zasady jednomyślności tam, gdzie obecny stan prawny ją gwarantuje, oraz do faktycznego rozszerzenia formuły konsensusu tam, gdzie stan prawny zezwala na stosowanie zasady większości kwalifikowanej”.
Inne propozycje
1. Różne propozycje zakładają m.in. usunięcie z unijnych traktatów wzmianek o „kobietach i mężczyznach”, i zastąpienie ich pojęciem „gender”.
2. Unia zwiększyłaby także kompetencje w zakresie polityki zdrowotnej, co mogłoby prowadzić do wymuszenia na państwach akceptacji aborcji.
3. Instytucje unijne miałaby także możliwość pośredniego wpływania na treść programów szkolnych.
4. Zwiększone zostałyby również kompetencje Komisji Europejskiej, która ma być przemianowana na „Europejską Egzekutywę”.
5. Poprawki zakładają też możliwość łatwiejszego zawieszenia państwa w prawach członkowskich, ze względu na naruszenie „praworządności”, „demokracji”, „równości” czy „praw człowieka”. Pojęcia te są na tyle ogólne, że instytucje unijne mogą je swobodnie interpretować, co rodzi ryzyko represjonowania państw z przyczyn politycznych, pod pozorem ochrony wartości unijnych.
Głosowanie miało miejsce podczas ostatniego posiedzenia AFCO. Europosłowie głosowali nad poprawkami indywidualnie bądź w blokach. Sprawozdanie zostało przyjęte większością 19 głosów, przy 6 głosach sprzeciwu i jednym wstrzymującym się.
Dokument stanowi preludium procedury zmiany traktatów. Po jego przyjęciu, propozycjami poprawek będzie musiał się zająć Parlament Europejski na sesji plenarnej. Dopiero decyzja Parlamentu Europejskiego formalnie zainicjuje procedurę zmiany traktatów przewidzianą w art. 48 Traktatu o UE.
Sprawozdanie ma zostać poddane głosowaniu przez wszystkich posłów do Parlamentu Europejskiego podczas sesji plenarnej w dniach 20–23 listopada.
Każda zmiana traktatu wymaga zgody wszystkich państw członkowskich – ratyfikacji za zgodą parlamentów narodowych (w przypadku procedury zwykłej) lub jednomyślnej decyzji Rady Europejskiej (w przypadku tzw. procedury kładki). Jeśli Parlament Europejski zaakceptuje propozycje przedstawione w
sprawozdaniu Komisji AFCO, trafią one do Rady Unii Europejskiej, a następnie do Rady Europejskiej, która będzie mogła zdecydować o zwołaniu w tej sprawie konwentu z udziałem przedstawicieli parlamentów narodowych, głów państw, szefów rządów, Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej.
Zmiany, które znalazły się w sprawozdaniu i już w listopadzie będą przedmiotem głosowania w Parlamencie Europejskim, mają charakter bezprecedensowy. Ich ewentualne wejście w życie znacząco osłabiłoby suwerenność państw członkowskich i de facto oddałoby część kompetencji w ręce innych państw i unijnych urzędników. Jest to tym bardziej istotne, że przedmiotem zmian są nierzadko obszary kluczowe z punktu widzenia funkcjonowania państwa, takie jak zdrowie, edukacja czy bezpieczeństwo. Jak
ważna jest decyzyjność choćby w tej ostatniej kwestii, szczególną świadomość ma teraz Polska, za której wschodnią granicą toczy się od ponad roku konflikt zbrojny.