Prawo Klimatyczne a Konkluzje Rady Europejskiej
Po niezwykle długich negocjacjach w dniach 17-21 lipca 2020 r., Konkluzje Rady Europejskiej wywołały różne reakcje, które najpewniej będą omówione w jutrzejszej (23 lipca 2020 r.) Sesji Plenarnej w Parlamencie Europejskim. Przeważa opinia, że Konkluzje stanowią multilateralny sukces, popierany przez szefów państw i rządów. Doceniana jest również wola poszukiwania kompromisów w sposób konstruktywny, niejednokrotnie związany z koniecznością łagodzenia powstających w czasie rozmów napięć. Niemniej jednak, wstępne reakcje dotyczące Konkluzji opierają się na odmiennych interpretacjach tych samych fragmentów treści.
Jedną z kluczowych kwestii jest łączenie dążenia do osiągnięcia celu klimatycznego UE z przekazaniem funduszy Unijnych w ramach Wieloletnich Ram Finansowych (WRF) oraz Next Generation EU (NGEU). Występują więc pewne punkty na które warto zwrócić szczególną uwagę.
Zaczynając od punktu nr. A21, który zakłada że „ogólny cel w zakresie klimatu wynoszący 30 % będzie miał zastosowanie do łącznej kwoty wydatków z WRF i NGEU”. W dalszej kolejności, akapit rozwija wątek który dotyczy dwóch z najbardziej fundamentalnych punków spornych w negocjacjach w Parlamencie Europejskim o Prawie Klimatycznym, tj.: „Te cele w przepisach sektorowych powinny być zgodne z celem polegającym na osiągnięciu przez UE neutralności klimatycznej do 2050 r. i przyczyniać się do osiągnięcia nowych unijnych celów w zakresie klimatu na 2030 r., które zostaną uaktualnione do końca roku”.
Jest to pozytywny sygnał z strony Rady Europejskiej, która w jasny sposób podkreśla intencję osiągnięcia przez UE neutralności klimatycznej do 2050 r. Dosłownie oznacza to, że cel zrealizowany zostanie na poziomie unijnym, a nie przez każde państwo członkowskie indywidualnie. Dla Polski bowiem oraz dla innych państw członkowskich z podobnym problemem mikstu energetycznego kwestią fundamentalną jest, aby transformacja nie została przeprowadzona w sposób chaotyczny i destrukcyjny dla społeczeństwa i gospodarki.
W odniesieniu do nowych celów na 2030 r., które w tym roku zostaną jeszcze uaktualnione, Komisja Europejska zaproponowała podwyższenie celu redukcji emisji CO2 w porównaniu do 1990 r. z poziomu 40% do 50-55%. Dla niektórych grup w Parlamencie Europejskim nawet 40% stanowi zbyt wysoką wartość, dla innych państw natomiast nawet 65% może oznaczać zbyt mało. We wrześniu należy spodziewać się oceny skutków zaproponowanego przez KE rozwiązania. Termin w wyraźny sposób koliduje z głosowaniem nad poprawkami ustalonymi w drodze kompromisu do tworzonego Prawa Klimatycznego w Komisji ENVI w Parlamencie Europejskim.
Warto też przyjrzeć się Punktowi nr. 100, który rozwija wątek działania Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FST) w okresie od 2021 r. do 2027 r. Jednoznacznie wskazuje on na przekazanie 7.5 miliardów EUR dla całej UE. Kwota odnosi się do oryginalnej propozycji, którą przedstawiła Komisja Europejska FST. Niemniej jednak, międzyczasie, różne grupy polityczne w Parlamencie Europejskim wyraziły swoją obawę o niemożność zrealizowania tak ogromnego przedsięwzięcia poprzez tak nieproporcjonalnie małe środki finansowe. Komisja nawet zaproponowała w międzyczasie (np. 10 czerwca 2020 r. w wydanym komunikacie,) podwyższenie kwoty do 10 miliardów EUR, co zgadza się z propozycją zawartą w Konkluzjach Rady Europejskiej wspomnianą w Punkcie nr. 100. Z perspektywy wielu państw kwota wciąż jest za mała jeśli weźmiemy pod uwag, że pozostałe instrumenty finansowe nie będą właściwie dostosowane do wymagań klimatycznych UE.
Będziemy dalej negocjować kompromis dot. Prawa Klimatycznego w Parlamencie Europejskim. Staramy się, aby stanowisko Parlamentu Europejskiego było jak najbardziej spójne i przemyślne, gdy na późniejszych etapach dojdzie do zderzenia z Radą Europejską oraz z Komisją Europejską w trilateralnych negocjacjach o Prawie Klimatycznym, na który wczorajsze Konkluzje Rady Europejskiej mają istotny wpływ.